Gedenksteen WOII, Ter Aalst

MEER LEZEN…
Over het monument bij de Ter Aalsterbrug schreef Dorpsblad Den Hout in het oktobernummer van 2021 het onderstaande. 


In 1984 bij veertig jaar bevrijding onthuld 

MONUMENT BIJ BRUG TERAALST HERINNERT AAN BIJ BEVRIJDING OMGEKOMEN MILITAIREN


In 1984 was het veertig jaar geleden dat Den Hout bevrijd werd van de Duitse overheersing in de
Tweede Wereldoorlog. Om de activiteiten in de gemeente Oosterhout te coördineren werd de
Stichting Herdenking Slag om het Markkanaal opgericht met vertegenwoordigers uit Dorst,
Oosterhout en Den Hout. Om Oosterhout en Den Hout te bevrijden moesten de geallieerden fors slag
leveren om het Markkanaal. Dat verklaarde de naam van de stichting.


De Houtse deelname in de stichting kwam van de toenmalige Leefbaarheidswerkgroep en bestond
uit de leden Hans Dijkstra en Cees Joosen. De stichting Herdenking Slag om het Markkanaal had voor
Den Hout drie onderdelen in het totale programma bedacht: het inrichten van een
overzichtstentoonstelling over de bevrijding van de regio, het oprichten van een
herdenkingsmonument bij het Markkanaal en het onderbrengen van Poolse oud-strijders in
gastgezinnen. Veel Poolse oud-strijders uit heel Europa zouden de herdenking bijwonen. Voor het
uitvoeren van alle taken in Den Hout werd steun gezocht. Die werd gevonden in de
Leefbaarheidswerkgroep en het Oranje Comité van Den Hout. De krachten werden gebundeld in een
comité met de naam: Herdenkingscomité Den Hout. Voor het opzetten van de
bevrijdingstentoonstelling, die van vrijdag 2 november t/m zondag 4 november te zien was, benutte
het organiserende comité alle ruimten van Den Brink. De werving van gastgezinnen verliep prima. Tal
van dorpsgenoten stelden voor drie dagen (slaap)kamers beschikbaar voor de Poolse bevrijders.

Sober monument


Ook de realisatie van het herdenkingsmonument werd voortvarend aangepakt. Begin 1984 werd op
een comitévergadering geopperd Houtenaren te vragen een ontwerp voor een monument in te
dienen. Omdat de middelen niet onuitputtelijk waren, moest het een sober en een met
zelfwerkzaamheid uit te voeren monument worden. In de comitévergadering van 14 februari werden
de twee ingediende ontwerpen besproken. De vergadering koos voor het ontwerp van Frans
Timmermans. In een uitvoerige beschrijving legde Timmermans zijn ontwerp uit en lichtte hij toe
waarom naar zijn idee het monument aan de zuidzijde van het Markkanaal ter hoogte van de brug
naar Teraalst moest komen te staan. Timmermans: “De zuidzijde daar is een markant punt, een
verhoogd kruispunt van wegen. Veel passanten stoppen hier om uit te rusten en van het fraaie
uitzicht te genieten. Daarnaast is het historisch de juiste plaats. Hier staken Poolse soldaten in de
vroege, donkere ochtend van 3 november 1944 in canvasbootjes het kanaal over in een poging
verder op te rukken naar westelijk Noord Brabant richting Moerdijkbruggen.


Degelijk en onaantastbaar


Het monument zou moeten bestaan uit een grote zwerfkei. Kleinere keien tref je in het gebied meer
aan. Ze zijn achtergebleven toen de ijskap van de laatste ijstijd terugtrok naar het hoge noorden
(Scandinavië). In zijn verdere toelichting schreef Timmermans: “Ik vind dat op deze plaats iets moet
staan, wat markant is. Tevens moet het degelijk en onaantastbaar zijn. Kinderen moeten erop
kunnen klimmen. Een vermoeide fietser moet er tegenaan kunnen leunen en er eventueel zijn
routekaart op kunnen uitspreiden. Daarnaast kan het op eenvoudige wijze uitgevoerd worden.” Toen
ook de overkoepelde stichting groen licht gaf, ging het Houtse Herdenkingscomité aan de slag. In het
verslag van de comitévergadering van 17 oktober ’84 staat te lezen dat Janus van den Boogaard, Thijs
van Groesen, Rinus Scherders, Wil Halters en Frans Timmermans de betonnen sokkel maakten en de
grote zwerfkei, die ze in Echt (Limburg) gekocht en zelf opgehaald hadden, plaatsten. Het monument
werd bekostigd uit het geld dat in Den Hout met enkele collectes werd bijeengebracht. De kosten
werden geraamd op zo’n 3.000 gulden. De eerste huis-aanhuis collecte die daarvoor in Den Hout in
maart werd gehouden, leverde 2.300 gulden op. De rest volgde later, toen ook geld voor de andere
activiteiten bijeengebracht werd. Sindsdien herdenkt het Oranje Comité bij het monument aan de
brug twee keer per jaar de gesneuvelde militairen bij de bevrijding van Den Hout. Op 3 november, de
eigenlijke bevrijdingsdatum en op 4 mei tijdens de Nationale Dodenherdenking.

Een zwerfkei wordt als monument geplaatst door bedenker Frans Timmermans (voorgrond) en Quireins ScherdersFoto: Oranje Comité, Den Hout
Schetsen voor het monument. Eigendom schets Oranjecomité Den Hout