Oorlogsmonumenten in Den Hout

Oorlogsmonument op kerkhof

Naam: Geen

Vorm en materiaal: Natuursteen

Tekst: ‘Met de bevrijding in het zicht, aanschouwden zij het eeuwig licht, november 1944’ + de namen van 12 omgekomen dorpsgenoten.

Aanleiding: Het monument werd 25 april 1976 onthuld ter herdenking van de burgerslachtoffers die in Den Hout vielen tijdens de bevrijding van het dorp op 3 november 1944.

Onthulling: 25 april 1976

Bron: Cees Joosen  

Geschiedenis:


Sinds 1976 wordt op 4 mei de dodenherdenking gehouden bij het oorlogsmonument op het kerkhof. In dat jaar werd het monument onthuld. Vóór die tijd kende Den Hout geen formele herdenking. Hieronder de geschiedenis van het gedenkteken op het kerkhof.
In 1974 werd op de Parochieraadsvergadering gesproken over het oprichten van een monument ter
nagedachtenis van de burgerslachtoffers die 3 november 1944 vielen bij de bevrijding van Den Hout.
Medio 1975 is een ontwerpschets beschikbaar. Het ontwerp is van de in Den Hout wonende architect
Lex Kohlmann. De kosten bedragen vierduizend gulden. Redenen waarom het monument wordt opgetrokken: uit piëteit voor de slachtoffers en: ‘dat de gedachte aan de wreedheid van de oorlog bij onze jeugd bewaard blijft.’


In de Parochieraadsvergadering van 29 oktober 1975 wordt bekend gemaakt dat de algemene tekst
op het monument zal zijn ‘Met de bevrijding in het zicht, aanschouwden zij het eeuwig licht’. Naar alle waarschijnlijkheid een tekst van toenmalig pastoor P. Dirne (van 1971 tot 1978).

Door de inzet van het Oranje Comité (onder meer de fondswerving) kan het monument op 24 maart 1976 op het kerkhof geplaatst worden. Naast de eerdergenoemde tekst bevat het monument dan de negen namen van de omgekomen burgerslachtoffers. Op zondag 25 april wordt het monument onthuld. Voorafgaand aan de onthulling is er een eucharistieviering in de kerk. Het thema van de viering is Bevrijding. Na de plechtigheid op het kerkhof wordt nagepraat in Den Brink. Volgens Het Heuvelklokje van mei ’76 verliep een en ander ‘stichtend’. “De dienst in de kerk heeft diepe indruk gemaakt op de aanwezige families.”


Al snel na de onthulling van het monument was in Den Hout de roep te horen om ook Frans Boeren, als dienstplichtig soldaat op 16 juni 1949 omgekomen tijdens de politionele acties in Indonesië, door naamsvermelding op het monument te eren. Dat werd enkele jaren later gerealiseerd met een opzetstuk.
In eerste instantie bevatte de steen negen namen van omgekomen Houtenaren. Naspeuringen van Jos van Aphen, kenner van de oorlogsgeschiedenis van de regio brachten aan het licht dat er nog twee Houtse doden te betreuren vielen aan het eind van de oorlog. Dat waren Johanna van Opstal en Johanna Godschalk. Ook Houtenaar Antonius van Meel overleefde de beproevingen niet van het werkkamp waar hij naar toe gestuurd werd. Hij overleed op 6 november 1944 op 20-jarige leeftijd in het concentratiekamp Schwesing (Duitsland).
Bij de herdenking van de vijftigste bevrijding, in het najaar van 1994, werden deze drie namen aan het monument toegevoegd.
Twee keer per jaar is het monument de plaats van dodenherdenking. In november worden door het Oranje Comité bloemen gelegd ter nagedachtenis aan de dorpsbewoners die stierven in de Tweede Wereldoorlog en op 4 mei wordt bij het monument de Nationale Dodenherdenking gehouden.

Op het monument staat een losse steen ter nagedachtenis aan Soldaat 1. Klas Frans G. B. Boeren, geboren in Den Hout op 28 juli 1927 en omgekomen op 16 juni 1949 in Solo Surakarta, Indonesië tijdens de politionele acties.

Monument: Gedenksteen WOII, Ter Aalst

Foto: Jan Fens

Naam: Geen

Vorm en materiaal: Een zwerfkei (graniet) op een betonnen sokkel

Tekst: ‘3 November 1944’/ 1. Polska Dywizja Pancerna / 240 Field Comp Royal Engineers / Prinses Irene Brigade

Aanleiding: De gedenksteen werd in 1984 (tijdens de viering van veertig jaar bevrijding) opgericht ter herdenking van de strijd om het Markkanaal die op 3 november 1944 plaatsvond

Locatie: Zuidzijde Markkanaal, bij brug naar Ter Aalst

Onthulling: 3 november 1984

Bron: Gemeente Oosterhout, Jos van Alphen, Cees Joosen en Dorpsblad Den Hout. 

Geschiedenis


De gedenksteen werd in 1984 opgericht ter herdenking van de strijd om het
Markkanaal op 3 november 1944.
Op die datum stak de 1e
Poolse Pantserdivisie op twee plaatsen het Markkanaal over in wat later de
slag om het Markkanaal werd genoemd. 

Bij de Ter Aalsterbrug stak het Bataljon Strzelców Podhalańskich ’s morgens vroeg in een verrassingsaanval met canvasboten het kanaal over. Eenmaal aan de overkant vormden de Polen een bruggenhoofd dat zij met grote moeite wisten te handhaven. Om munitie en zwaar materiaal (o.a. twee antitankkanonnen) over het kanaal te brengen, werd een vlot gebouwd. Iedere keer als de Polen zich bewogen, werden ze echter met precisievuur van De Duitsers beschoten. Het vuur werd waarschijnlijk geleid vanaf een (hoge) positie in de kerktoren van de Corneliuskerk in Den Hout. Nadat het vlot gezonken was, schortten de Polen hun pogingen op en groeven de soldaten in het bruggenhoofd zich beter in ter bescherming tegen het Duitse vuur. Bij de Marksluis in Oosterhout werd overgestoken door het 9e Bataljon Strzelców. Dat lukte na een lange hevige strijd met behulp van een baileybrug (gebouwd door de Engelse 240 Field Company Royal Engineers. De tanks die via de brug overstaken, rukten aan de noordelijke kant van het kanaal op om het bruggenhoofd te ontzetten. Bij de actie werd door de artilleriebatterij van de Nederlandse Irene Brigade vuursteun verleend. Deze actie kostte aan dertig Polen het leven; aan Duitse zijde sneuvelden zo’n honderd manschappen.

Monument: 'Venster op de vrijheid', Kerkplein

Foto: Jan Fens

Naam: ‘Venster op de vrijheid’

Vorm en materiaal: Oorspronkelijke natuurstenen hoekpaal van het hekwerk om het H. Hartbeeld op het kerkplein + metalen lijst, figuren en skyline dorp van metaal en smeedijzer.

Ontwerper/maker: Piet Joosen, siersmid Den Hout.Tekst: Geen.

Aanleiding: De natuurstenen rechter hoekpaal van het hekwerk om het H. Hartbeeld op het
kerkplein liep schade op bij de beschieting van de kerk in november 1944 bij de bevrijding van Den
Hout. In 1996 werd het H. Hartbeeld en het hekwerk gerestaureerd dankzij een financiële bijdrage
van de Stichting Dorpsfeest Den Hout (organisator van de Houtse Jaarmarkt op hemelvaart in het
kader van het goede doel. De beschadigde originele hoekpaal kreeg een voorlopig plaatsje op het
kerkhof. In 2009 vatte het Oranje Comité Den Hout het idee op om de hoekpaal te gebruiken als basis voor een vrijheidsmonument.

Locatie: kerkplein H. Corneliuskerk, Houtse Heuvel 12, 4911 AW Den Hout.

Onthulling: 6 juni 2009

Bron: Jos van Alphen, Cees Joosen en Dorpsblad Den Hout.

Geschiedenis: Om de zwaar bevochten bevrijding van Den Hout op 3 november 1944 levend te houden in de herinnering, om de daarbij omgekomen burgers te gedenken en de bevrijders te eren, heeft het Oranje Comité het bevrijdingsmonument ‘Venster op de Vrijheid’ op het kerkplein van de Corneliuskerk onthuld. De onthulling vond plaats op 6 juni 2009, de dag waarop het 65 jaar geleden was dat de invasie in Normandië begon die leidde tot de bevrijding van de Tweede Wereldoorlog. Voorafgaand aan de onthullingshandeling sprak oud-Houtenaar Jos van Alphen in de Corneliuskerk. Van Alphen was als geen ander bekend met de historie van de Tweede Wereldoorlog in deze streken. Als 12-jarige heeft hij de bevrijding van Den Hout meegemaakt. Tijdens de beslissende gevechtshandelingen zat het gezin Van Alphen in de kelder van hun woonhuis aan de Houtse Heuvel. Van Alphen vertelde de talrijk aanwezigen in de kerk over de drie weken durende evacuatie van zijn geboortedorp en over de ellendige periode daarna die duurde tot de bevrijding op 5 mei ’45. Van Alphen in 2009: “Aan alles was gebrek. Er was onvoldoende voedsel en nauwelijks brandstof om de huizen te verwarmen. Door het ontbreken van bouwmateriaal konden de vele beschadigde huizen niet gerepareerd worden. De strenge winter van ’44/’45 zorgde door dit alles dat de mensen de koude extra voelden. Daarnaast was die periode gevaarlijk door de nog steeds plaatsvindende beschietingen en de exploderende V-I en V-II’s”. Op het kerkplein werd het monument, van de hand van kunstenaar/siersmid Piet Joosen (Den Hout), onthuld door Jaantje van Groesen-van Oerle en Tonny Halters-Moerenhout. Beide vrouwen maakten de bevrijding van Den Hout destijds mee. Als basis voor het monument is de bij de bevrijding stukgeschoten granieten hoekpaal van het hek om het H. Hartbeeld op het kerkplein gebruikt. In het silhouet van het dorp zijn panden te herkennen die tijdens de bevrijding zware schade opliepen. Het oprichten van het bevrijdingsmonument werd mogelijk dankzij een financiële bijdrage van Evelop, het bedrijf dat de windmolens op het bedrijventerrein Weststad exploiteert. Via de Leefbaarheidswerkgroep was het monumentproject van het Oranje Comité bij de windmolenexploitant voorgedragen voor een financiële bijdrage.

Monument : Plaquette op Houten Meerpaal, Proostensteeg

Naam: Geen

Vorm en materiaal
: Metalen (RVS) plaat op (deel van) houten meerpaal.

Tekst
: ‘In memory of the crew of Lancaster ED347, 9 Squadron. 20th December 1942. Sgt. J.W. Tyreman †, Sgt. J. Sykes †, F/O. J.W. Lynes †, Sgt. H.B. Stokes †, Sgt. H.G. Ford †, Sgt. J. Hil †, Sgt. G.C. Wing †.’

Aanleiding
: De plaquette werd in oktober 2014 aangebracht ter herdenking van de crash van de Engelse Avro-Lancaster bommenwerper ED347 op 20 december 1942 omstreeks 20.30 uur. Bij deze crash kwam de gehele crew (7 personen) om.

Locatie
: Proostensteeg, vanaf de Achterstraat gezien ter rechterzijde van de weg in de eerste bocht.

Onthulling
: Op 16-10-2014 heeft de dochter van James Lynes, Liz Stewart-Lynes, de herinneringsplaquette op de plaats van de crash geplaatst.

Bron
: Jan Jolie, Cees Joosen, Dorpsblad Den Hout en ‘Vliegtuigcrashes in de Tweede Wereldoorlog in de gemeente Oosterhout’, van de auteurs Jan Jolie en Cees Joosen. Den Hout/Oosterhout 3-5-2019.

Geschiedenis:


Op 20-12-1942 om 20.29 uur stortte de bommenwerper, Lancaster ED347, neer in de Proostensteeg in Den Hout. De ED347 had al eerder deelgenomen aan de aanval op Cloppenburg op 17 en 18 december 1942. Op 20 december 1942 waren ze om 18:00 uur opgestegen van vliegveld Waddington (Lincolnshire, Engeland). Ze werden na of tijdens het bombardement door een nachtjager aangevallen en het toestel stortte om 20:29 uur neer bij de Proostensteeg / Achterstraat in Den Hout. De zeven bemanningsleden van de Britse Royal Air Force kwamen allen om het leven en liggen begraven op de Hervormde begraafplaats aan de Bouwlingstraat in Oosterhout.
De zeven slachtoffers waren:


Flight Officer, Navigator, James William Lynes
Sergeant, Pilot, John William Tyreman
Sergeant, Flight Engineer, John Sykes
Sergeant, Bomb Aimer, Harold Burrows Stokes
Sergeant, Air Gunner, George Clive Wing
Sergeant, Wireless Operator/Air gunner, Harry George Ford
Sergeant, Air Gunner, James Hill.

Monument: Mariakapel, bij de molen aan Ruiterspoor

 Naam: Mariakapel uit dankbaarheid.

Vorm en materiaal
: Gemetseld van bakstenen, natuurstenen tekstplaat.

Tekst
: ‘Uit dankbaarheid Ruiterspoor 3-11-1944’.

Aanleiding
: Uit dankbaarheid dat niemand uit het Ruiterspoor omgekomen was tijdens de bevrijding in de Tweede Wereldoorlog.

Locatie
: Ruiterspoor 8 (bij de molen).

Onthulling
: In de zomer van 1945 ingezegend door pastoor Brouwers (pastoor in Den Hout van 1931 tot 1949).

Bron
: Bewoners Ruiterspoor, Dorpsblad Den Hout

Geschiedenis: 

Op 3 november 1944 werd Den Hout bevrijd en kwam er een eind aan een angstige oorlogstijd. Tonny Halters-Moerenhout (geb 1933); als 11-jarig meisje woonde zij met haar ouders, broers en zussen Ruiterspoor 16 en maakte de bevrijding mee vanuit de Houtse molen. Tonny Halters-Moerenhout: “In september 1944, op dolle dinsdag, moest ons pa zich melden in Breda, mét of zonder vrachtwagen en met voldoende kleren. Alle mannen moesten naar Duitsland. Ons pa is toen ondergedoken. Hij heeft verschillende nachten in de bossen geslapen en later op verschillende adressen. Ik vroeg dan aan ons Moeke: waar blijft ons pa toch? Zij antwoordde dan: “Ga jij nou maar lekker slapen, die komt pas laat thuis.” Een enkele keer kwam hij thuis eten. Onze Piet en ik moesten dan op de uitkijk gaan staan om te kijken of de Duitsers ons pa niet kwamen halen. Dat was angstig… “Wat moet ons moeke toch doodsangsten hebben uitgestaan,” mijmert Tonny.


Slag om Arnhem
Tonny kwam uit een gezin met zeven kinderen; in 1945 kwam daar nummer acht nog bij. “Ons pa had een eigen vrachtwagen, maar hij vertikte het om zaken te doen met de Duitsers. Ook al betekende dat geen inkomen met zo’n groot gezin. Hij heeft opzettelijk onderdelen van de vrachtwagen stukgemaakt..”
In september, zo rond St. Cornelius, speelde de slag om Arnhem. “De vliegtuigen kwamen zo laag over dat ik de piloten kon zien zitten,” herinnert Tonny zich. Haar vader was met andere mannen buiten aan het ‘centje tikken’ en zag de vliegtuigen met parachutisten. “D’r hangen er aan”, riep hij opgewonden, waarop de anderen antwoordden: “Och Moerenhout, doe niet zo gek”. We begrepen toen al wel dat er iets gaande was.

Schuilen in de molen.
“In het Ruiterspoor had bijna iedereen in zijn tuin een schuilkelder gegraven. Als we daar in zaten ging ons pa tussen de kogels en granaten door naar binnen om eten en drinken voor ons te halen. De bevrijders hadden grote moeite om het Wilhelminakanaal over te steken, vandaar de beschietingen op Den Hout.
Begin november reden er Duitse tanks onze tuinen binnen en reden de toegang tot onze schuilkelders dicht. Toen zijn we met z’n allen naar de molen gevlucht. De deuren van de werkplaats, die gericht waren naar het kanaal, waren gebarricadeerd met zakken graan. Soms kwam daar het vuur nog doorheen. Ik was heel erg bang, lag met mijn hoofd onder een baal om toch maar niets te zien of te horen. Ik heb geen idee hoe lang we in de molen hebben gezeten, maar op een gegeven ogenblik, dat moet dus 3 november zijn geweest, kwamen er soldaten de molen in. Dat waren Polen, maar omdat ze Duits spraken vertrouwden we het niet. Maar ze maakten ons duidelijk dat zij onze bevrijders waren, gelukkig! Bij molenaar Kock liepen koeien. Ons vader ging naar buiten om ze te melken. Ik zie hem nog binnenkomen met twee dampende emmers melk!” glimlacht ze. Tonny vertelt dat ze niet alles precies meer weet, maar dat haar vooral bij is gebleven hoe bang ze is geweest en wat een doodsangsten en zorgen haar ouders moeten hebben gehad in die tijd.


Chaos

De volgende dag moesten ze opnieuw vluchten, omdat de Duitsers waren teruggekomen. “Heel het Ruiterspoor lag vol met glas en puin, veel huizen waren zwaar beschadigd. Wij gingen naar familie in Teteringen. Daar stond een grote tank voor het huis want er waren soldaten ingekwartierd. Wij moesten slapen op dekens op de vloer. Het was er best gezellig, wij kregen van de soldaten onze eerste chocola! Na tien dagen mochten we weer terug naar Den Hout, te voet. Eén kind in de kinderwagen, één zittend voorop en één op de schouders bij ons pa. Toen we bij het kanaal bij Verweijmeren aankwamen hadden ze net de noodbrug verwijderd. Dus naar Oosterhout. Daar kregen we geen toestemming om over de brug te gaan. We zijn daarom heel de weg weer terug naar Terheijden gelopen en daar mochten we over de brug. Thuis was er een voltreffer dwars door het huis gegaan, het was een chaos: het dak kapot, de kokosmatten weg, al het serviesgoed kapot. Van buren hebben we serviesgoed gehad en van lieverlee het huis weer opgeknapt. Iedereen hielp elkaar en langzaam maar zeker kwam het gewone leven weer op gang. De bewoners van het Ruiterspoor hebben een monument laten bouwen tegen de gevel van de werkplaats van de molen. Dit uit dankbaarheid, omdat er niemand van het Ruiterspoor was gesneuveld.”

Liberation route europe

LIBERATION ROUTE EUROPE


Het idee van de Liberation Route Europe (Bevrijdingsroute Europa) is het verbinden van mensen, plekken en evenementen om zo het einde van de bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding van Europa te vieren. De route wijst op de consequenties en de geschiedenis van de oorlog. Met honderden plekken en verhalen in negen verschillende Europese landen, verbindt de route de belangrijkste regio’s langs de dezelfde route van de geallieerden in 1943-1945.


De Liberation Route Europe kent in Den Hout twee locaties:


1. Bij het oorlogsmonument bij de brug van Teraalst ter herdenking van de slag om het Markkanaal.
2. Voor het kerkhof aan de Houtse Heuvel ter herdenking van de bevrijding op 3 november 1944.


Op beide locaties geeft de ‘luisterpaal’ informatie over wat op deze plek gebeurde in november 1944 in woord en beeld. Bij elke luisterpaal is daarnaast een hoorspel te beluisteren over de indrukwekkende belevenissen van één of meerdere personen in 1944.

DE SLAG OM HET MARKKANAAL


Met het oprukken van de geallieerden vallen de Duitsers terug op een linie die onder andere achter het Markkanaal langs liep. Begin november 1944 doen Poolse soldaten van de 1e Poolse Pantserdivisie verwoede pogingen het kanaal over te steken en een bres in de linie te slaan. Aan de noordkant van het Markkanaal hadden Duitse troepen een verdedigingslinie aangelegd. Op 3 november 1944 begonnen Poolse soldaten van de 1e Poolse Pantserdivisie ‘s nachts eerst een schijnaanval in de richting van Terheijden. Vervolgens stak een andere eenheid bij Ter Aalst het kanaal over met vouwboten en verraste de Duitse militairen in hun schuttersputten. Na enige gevechten wisten de Polen een bruggenhoofd te vestigen

Schade aan de korenmolen Den Hoop Foto: Familie De Hoop
Zwaar beschadigde Corneliuskerk, Den Hout Foto: Ciska de Been
fotocollectie gen. Maczek museum 20391

Tegelijkertijd probeerden Polen bij de Marksluis bij Oosterhout het Markkanaal over te steken. Dat verliep heel wat minder succesvol, want ze kwamen direct onder zwaar Duits tegenvuur te liggen. Uiteindelijk wisten ze met steun van artillerie en jachtvliegtuigen toch de overkant te bereiken. Onmiddellijk begonnen Poolse geniesoldaten met de aanleg van een Baileybrug. Dit was een keerpunt in de actie, de Polen braken door en daarom kreeg de brug de naam Succes Bridge.



DE BEVRIJDING VAN DEN HOUT 3 NOVEMBER 1944


Een 12-jarige jongen ziet in november 1944 de verwoestingen die in zijn dorp zijn aangericht na de Slag om het Markkanaal. Zijn bevrijders zijn tot zijn verbazing afkomstig uit Polen. Tal van burgerslachtoffers zijn te betreuren.


Den Hout was met Terheijden en Wagenberg een van de dorpen die recht in de frontlinie kwam te liggen tijdens de slag om het Markkanaal. Het dorp werd bestookt door een regen van granaten, afgevuurd door de Poolse artillerie. Ook waren er luchtaanvallen van Engelse jagers. De verwoestingen in Den Hout waren enorm en er vielen veel burgerslachtoffers.
Na de doorbraak door de linie bij het Markkanaal rukten de Poolse tanks op in de richting van Den Hout. Er was nog wat Duitse weerstand, maar die werd snel gebroken. Tegen de avond van 3 november 1944 was Den Hout bevrijd.


Bronnen: Tekst: Liberation Route Europe en Cees Joosen 

Foto praatpalen: Cees Joosen

Monument: Major Charles Vernon Thornton

Naam: Geen.

Vorm en materiaal
: Natuurstenen plaat met smeedijzeren naald in opwaartse richting wijzend.

Tekst
: De tekst op de rand van het monument luidt: ‘Op 22-2-1944 vond majoor Charles Thornton (24) de dood in zijn Martin B-26 Marauder Crescendo’. Aan de voet van de naald staat: ‘Hun moed was ongekend’.

Aanleiding
: Ter nagedachtenis aan de crash die het leven kostte aan Charles Thornton.

Locatie
: Kruising Logistiekweg-Distributieweg.

Onthulling
: 22 februari 2014 door Ann Berry-Thornton, nicht van de omgekomen Charles Thornton, en haar dochter Kathy, die daarvoor zijn overgekomen uit Texas, Amerika.

Bron
: Jan Jolie, Cees Joosen.

Onthulling monument Major Charles Thornton 22 februari 2014. Vlnr: Cees Joosen, Jan Jolie, Jos van Alphen, Niek en Freek Verstraaten,Bart Rutten, burge-meester Huisman, Ann Berry Thornton, Esmee van Daalen en de Amerikaanse Luchtmacht attaché in Nederland kolonel J. F. Mc Devitt jr.

Geschiedenis: 


Bij het bombarderen van de vliegbasis Gilze-Rijen raakt de Crescendo ernstig beschadigd. Het toestel kan zijn bommenlast nog afwerpen, maar is onbestuurbaar geraakt en komt daardoor in botsing met een andere bommenwerper. Na de botsing blijft de Crescendo in de lucht en gaat in een glijvlucht in noordwestelijke richting. De bemanning verlaat het toestel per parachute en komt boven Oosterhout neer. Van de zeven bemanningsleden worden er vier direct gevangengenomen. Twee weten met de hulp van de ondergrondse te ontsnappen. De piloot poogt met het toestel een noodlanding te maken in de polders ten noorden van Den Hout. Die poging mislukt. Later die dag wordt het dode lichaam van de piloot in de nabijheid van het vliegtuigwrak gevonden.
Ter nagedachtenis aan de jonge piloot en het verhaal van de crash hebben de auteurs van het boek ‘Vliegtuigcrashes in de Tweede Wereldoorlog in de gemeente Oosterhout’ 22 februari 2014 (precies zeventig jaar naar dato) een monument weten te realiseren in de nabijheid van de crashplaats. Het monument staat symbool voor het leven dat de vliegers gaven voor onze vrijheid.

MEER LEZEN…

B-26B-16-MA MARAUDER ‘CRESCENDO’
Land van herkomst: Amerika
Type: Middelzware bommenwerper
Serienummer: 41-31644
Bemanning: Pilot: Major Charles Vernon Thornton
Co-pilot: 1e Lieutenant Eugene F. Anderson
Bombardeer/Navigator: Captain Theordore (Ted) Lehman
Navigator/Bombardeer: 1e Lieutenant Charles R. Taylor
Wireless operator/Gunner: Technical/Sergeant William B. Harris
Engineer/Gunner: Staff/Sergeant Norman L. Bell
Waist Gunner: Staff/Sergeant Samual J. Melancon
Tail Gunner: Sergeant Jasper O. Stensrud
Squadron: 555 Bomb Squadron YA-C
Crashplaats: Den Hout, Steelhoven
Crashdatum: 22 Februari 1944, ± 11.10 uur
Slachtoffers: Eén: de piloot Major Charles Vernon Thornton
Overlevenden: de zeven overige bemanningsleden

Major Charles Vernon Thornton Crescendo zomer 1943. Foto: Ann Berry Thornton.


22 februari 2014
Exact zeventig jaar na dato wordt op 22 februari 2014 een monument onthuld ter nagedachtenis aan de crash van 22 februari 1944 van de Martin B-26 Marauder Crescendo waarbij majoor Charles Vernon Thornton (24-10 -1919) omkomt.
De onthulling wordt verricht door Ann Berry-Thornton, nicht van de omgekomen Charles Thornton, en haar dochter Kathy, die daarvoor zijn overgekomen uit Texas, Amerika
Het monument is een initiatief van de auteurs van het boek ‘Vliegtuigcrashes in de Tweede Wereldoorlog in de gemeente Oosterhout’, verenigd in de Werkgroep Luchtoorlog Oosterhout 1940-1945 van de Erfgoedstichting Den Hout.
Het ontwerp is van de beeldend kunstenaar Joep Struyk (Den Hout). Mede uitvoerenden zijn Piet Joosen (Den Hout) en Erik Douwerse (Oosterhout). Het gedenkteken staat op de kruising Logistiekweg-Distributieweg.
Aan de onthulling van het monument ging een bijeenkomst in het gebouw van de Rabobank aan de Distributieweg 15 in Oosterhout vooraf. Sprekers op de bijeenkomst waren burgemeester mr. drs. S.W.Th. Huisman, die de geschiedenis van de crash schetste, Kolonel J. McDevitt, Airforce attaché van de Amerikaanse Ambassade in Den Haag en de Overste Harold Boekhold, namens het Defensie Helikopter Commando van de vliegbasis Gilze-Rijen.


Beeldendkunstenaar Joep Struyk lichtte zijn ontwerp toe:
“Ik heb met het ontwerpen van dit monument gezocht naar een symbool dat recht doet aan de geschiedenis van het neerstorten van de Crescendo, maar ook als een symbool van de vrijheid. Het werk bestaat uit een stenen plaat die de vorm heeft van een scherf. De vorm van de plaat is ontstaan uit het idee dat Thornton in zijn laatste vlucht de kerktorens van de verschillende plaatsnamen vanuit zijn cockpit heeft gezien. De buitenste punten van de steen vertegenwoordigen de plaatsnamen Moerdijk, Raamsdonk, Dongen, Gilze Rijen, Breda en Terheijden. Het is dus eigenlijk een uitsnede uit de landkaart. Op die kaart is de plek waar het toestel is neergekomen gemarkeerd met een gat. Uit dat gat steekt een gesmede stalen naald met een gebogen vorm. Deze naald geeft de richting weer van waar uit het vliegtuig is aan komen vliegen. Alle onderdelen van het monument lijken te zweven. De stenen plaat hangt boven de grond en ook de stalen naald lijkt geen enkele verbinding met de omgeving te hebben. De naald is uitgesmeed tot een punt. Deze punt steekt niet in de aarde maar kiest juist de tegenovergestelde richting, die van de ruimte. Het symboliseert hiermee het streven naar vrijheid.”

Major Charles Vernon Thornton
Crescendo zomer 1943 Foto: Anne Berry Thornton